انجمن پیشکسوتان، اتاق فکر بزرگی برای صنعت چاپ است

انجمن پیشکسوتان، اتاق فکر بزرگی برای صنعت چاپ است

گفت و گو: فرشته امیری

اشاره:

پیشکسوت اسکندر خمسه‌پور از فعالان خوشنام صنعت چاپ است که در دو بخش لیتوگرافی و چاپ از سابقه و مهارت بالایی برخوردارست. وی بارها از سوی نهادهای مسئول در دوره های مختلف دولت ، مورد تقدیر قرار گرفته و همواره به عنوان یکی از بهترین‌های این صنعت در جمع پیشکسوتان مورد احترام و اکرام است. خمسه‌پور اکنون به عنوان رییس هیات مدیره انجمن پیشکسوتان صنعت چاپ کشور، برای خدمت به صنعت و همکاران خود کمر همت بسته و در این راه، تلاش فراوانی دارد. آن چه می خوانید گفت وگویی صمیمانه با اوست:

برای شروع دوست دارم بپرسم شما چطور شد که وارد دنیای چاپ شدید و چند دهه با پشتکار به این کار ادامه دادید؛ چون درک پشتکار و مطرح شدن به عنوان یک پیشکسوت می‌تواند یک درس مفید برای جوانان امروز و پیشکسوتان فردا باشد.

به نام خدا و با تشکر از شما که برای پیشکسوتان زحمت می‌کشید. من نیز حرف شما راتایید می‌کنم ؛ زیرا ما خود نیز در روزگار خود چشم به کار و دست پیشکسوتان خود داشتیم و آنها را به عنوان الگوی کار خود قبول داشتیم و برایشان هم بسیار احترام قائل بودیم و هستیم. از این بابت که ممکن است خاطرات و مرور گذشتة ما به درد جوانان امروز بخورد، مایلم کمی به گذشته برگردم.

در روزگار دور و نزدیک شصت پنج سال پیش، دایی من،‌ که گراورساز بود به من فرصت کارکردن داد و من از شش سالگی، شروع به کار کردم و نصف روز را در کنار ایشان کار می‌کردم و این روال ادامه داشت تا سن هیجده سالگی که به صورت یک شغل حرفه ای آن را تا به امروز دنبال کردم.

از سن هیجد سالگی برای خودم کار کردم، سعی کردم کاری انجام بدهم که تا آن زمان در ایران خیلی متداول نبوده است، این بود که به چاپ سیلک گرایش پیدا کردم. البته چاپ سیلک اسکرین آن زمان در ایران بود؛ اما به صورت گسترده و یا اینکه یک نفر بخواهد دائما و منحصراً کار سیلک اسکرین را انجام بدهد وجود نداشت؛ بلکه در کنارش کارهای دیگر چاپی نیز انجام می‌شد. به عبارت دیگر، در آن زمان، چاپ سیلک اسکرین چنان گسترده و خاص نبود که بتواند به عنوان یک کار کامل به حساب آید و بیشتر در صنعت پارچه کاربرد داشت؛ بخشی از یک صنعت بود که در کنار صنعت تولید پارچه قرار داشت و نه به صورت حرفه‌ای مستقل تحت عنوان چاپ سیلک اسکرین.

ما جزء اولین نسلی هستیم که به اصطلاح به ایجاد این قبیل کارگاه‌ها روی آوردیم؛ چون کاردستی بود و سرمایه زیادی نمی‌خواست؛ اما صبر و حوصله زیادی را در انجام کار می‌طلبید.

آن زمان به خاطر علاقه وارد این شغل نشدم و تنها به خاطر امرار معاش بود و اینکه زنده باشیم و بتوانیم به نوعی زندگی کنیم. اما به طبع هر چه که جلوتر رفتم این اجبار و تحمیل زندگی، رنگ علاقه به خود گرفت.

وقتی با گذشت زمان سرمایه جمع شد راه‌های دیگری برای پولدار شدن پیش آمد و می‌توانستم وارد مشاغل دیگر مثل ساختمان‌سازی یا خرید و فروش مواد اولیه و... شوم؛ اما ترجیح دادم همین کار را حتی با سوددهی کمتر نسبت به شغل‌های دیگر ادامه دهم.

به نظر من کسانی که در این کار مانده‌اند فقط به خاطر علاقه است و برایشان مهم این بوده که در شغلی فعالیت داشته باشند که آن را دوست دارند. چون حُسن کار در صنعت چاپ به این است که فرد با اغلب طبقات اجتماعی سر و کار دارد با تجار، تولیدکنندگان، هنرمندان و نویسندگان و... و با این مرادوه اجتماعی، خودبه خود فعالان چاپ یاد می‌گیرند که راههای دیگری هم برای پولدار شدن هست و با پیشنهادات بسیار دیگری نیز مواجه می‌شوند،‌ بنابراین، کسانی که در صنعت چاپ مانده‌اند افرادی هستند که از سود بیشتر صرفه نظر کرده‌اند و به رغم وجود کارهای آسان‌تر و سودهای بیشتر این صنعت را رها نکرده اند.

در اوضاع پیش آمده امروز من بعید می‌دانم که چاپخانه‌داری باشد که با توجه به حجم سرمایه‌اش سود مناسبی بکند. شاید اگر سرمایه‌اش را در بانک بگذارد سود بیشتر و بی‌دردسر تری نصیبش شود؛ اما چاپخانه‌دار راضی است که از هفت صبح تا عصر با استرس، مالیات و دارایی و سروکله زدن با کارگران و... مواجه باشد و سود کمتری ببرد؛ اما کارش را رها نکند و یا با کار دیگر جایگزین نکند. این است که باید گفت و تأکید کرد که این تنها علاقه و عشق به کار است که باعث می‌شود امروز چرخ‌های صنعت چاپ از حرکت باز نایستد...

با توجه به سالهای بسیاری که در این صنعت بوده و زحمت کشیده‌اید، اتفاقات تلخ و شیرینی برایتان رقم خورده و امروز به خاطره تبدیل شده است، خوشحال می‌شویم ما را میهمان این خاطراتتان کنید.

خاطرات که به گفته شما بسیار است. شاید هر روز این سال‌ها که در صنعت چاپ گذشت خاطره‌ای را در دل خود جای داده باشد؛ اما متاسفانه اکنون حافظه یادی نمی‌کند که از خاطره ای خاص بگویم و آن را به فرصت دیگری واگذار می کنم و تنها به این بسنده می‌کنم که هر روز و هر زمانی که کار نو و جدیدی ارائه داده‌ام برایم روز خاص و خاطره‌ای شیرین و به یادماندنی بوده است.

صنعت چاپ امروز را چطور می‌بینید آیا در مسیری که انتظار می‌رود قرار گرفته یا با آن فاصله دارد؟

تا مسیر اصلی و هدف مورد انتظار، فاصله بسیار است اما امیدوارم که هر چه سریع‌تر به تکنولوژی روز و علم استفاده از آن نزدیک شویم. صنعت چاپ را می‌توان به حفاری یک چاه تشبیه کرد که هنوز هم می‌شود با بیل و کلنگ کار حفاری را انجام داد؛ اما دستگاهای جدید و پیشرفته‌ حفر تونل و چاه آمده‌ که این کار زمان‌بر را با وقت و هزینه کمتر به بهترین نحو انجام دهد.

ما در صنعت چاپ هنوز در آغاز راه هم نیستیم و تا وضعیت مطلوب و ایده‌آل، فاصله بسیار است در این مسیر ابتدا نیاز به اندیشه و تفکر و بعد اطلاعات به روز و تخصص است، چون اگر ما همین الان پیشرفته‌ترین ماشین‌های چاپی هم داشته باشیم چون نیروی متخصص و متفکر نداریم نمی توانیم از آن بهره‌وری درست و مناسبی داشته باشیم و چه فایده دارد وقتی این ماشین‌ها به دست افراد غیر متخصص بیفتد وقتی نحوه استفاده و کاراییش را نمی‌دانیم.

بنابراین، نداشتن تکنولوژی روز یک طرف قضیه است نه همه آن. مساله آموزش و مهارت های نوین، پژوهش‌های متعدد داخلی و منطبق با صنعت چاپ کشورمان، انسجام تشکیلاتی و سازمانی و ... بسیاری مشکلات دیگر که سال‌های سال است که لاینحل مانده است و ما هر روز امیدواریم که فردا حل شود!

انجمن پیشکسوتان صنعت چاپ چقدر می‌تواند در بهبود وضعیت صنعت چاپ موثر باشد؟ این انجمن را چگونه می‌بینید؟

اگر انجمن بتواند خودش را ثابت کند و بتواند از موانع اداری، حقوقی و اجتماعی عبور کند و صاحبان اندیشه که از ما خوش‌فکرتر ، پیشکسوت‌تر و موفق‌تر هستند قابل بدانند و در انجمن دور هم جمع شوند و انجمن را تبدیل به اتاق فکر بزرگی کنند، صنعت چاپ می‌تواند از تجربیات و دانشی که در آن جمع می‌شود، بهره ببرد.

اگر وزارت ارشاد و وزارت صنعت و معدن انجمن را به رسمیت بشناسد و بدانند اگر بخواهند قانونی بگذارند، اگر بانک‌ها می‌خواهند کمکی کنند اگر صاحبان سرمایه می‌خواهند سرمایه گذاری کنند انجمن بهترین معتمد برای صنعت چاپ خواهد بود و می‌تواند گروه تحقیقاتی راه بیندازد و کمبودهایی که در صنعت چاپ است را چه در زمینه مدیریت و چه سرمایه‌گذاری به چاپخانه‌داران جوان و کم‌تجربه اطلاعات و آگاهی لازم را بدهد. مثلاً به جای اینکه فلان ماشین چاپ ده سال پیش را بخرند که در کشور وجود دارد دستگاهی را خریداری کنند که در کشور کمیاب است یا اصلاً نیست و با این کار نیاز و وابستگی چاپ را از خارج از کشور را برطرف کنند. این اتاق فکر در خیلی از زمینه‌ها می‌تواند هم یاور دولت باشد و هم یاور صنف.

ما با همکاری هم و به کمک جمعی از پیشکسوتان بسیار محترم و ارجمند، راهی را به اسم انجمن پیشکسوتان آغاز کرده‌ایم که امیدوارم با همت و یاری همه اهالی چاپ به نتیجه مطلوب برسد.

در حال حاضر خوشبختانه وزارت ارشاد و به طور مشخص، معاونت محترم فرهنگی ارشاد، مشاور محترم ایشان و مدیر کل محترم دفتر امور چاپ و نیز مدیر عامل محترم خانه کتاب ایران به خوبی انجمن را به رسمیت شناخته و به از آن حمایت می‌کنند و ما از این تلاش مسئولانه صمیمانه تشکر می کنیم.

امیدوارم که به زودی خبرهای خوبی از انجمن به علاقه مندان برسد.

بفرمایید مهمترین برنامه هیات مدیره چیست و علاقه مندان چه کمکی می توانند به اجرای برنامه هایتان بکنند؟

مهمترین برنامه ، اجرای طرح پژوهشی شناسایی و ساماندهی پیشکسوتان کشور است. این برنامه خوشبختانه مورد حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفته و دفتر چاپ مستقیم از آن حمایت کرده است.

بر اساس این طرح که دوشنبه بیست و هفتم، اولین جلسه رسمی آن خواهد بود و طرح به طور رسمی از آن روز آغاز خواهد شد، قرار داریم که تمامی پیشکسوتان حوزه صنعت چاپ را اعم از صحاف و لیتوگراف و چاپخانه دار و... را در سراسر کشور شناسایی کنیم و برای هر کدام پرونده پیشکسوتی تشکیل دهیم، کارت پیشکسوتی صادر کنیم و بالاخره تمام پیشکسوتان کشور را در انجمن خودشان دور هم جمع کنیم.

علاقه مندان می‌توانند با معرفی پیشکسوتان به ما کمک بزرگی بکنند. یعنی هر کس که پیشکسوتی می شناسد که گمنام مانده و معرفی نشده است را به ما معرفی کند.

به عنوان آخرین سوال بفرمایید که اجرای این طرح چه آثار و فوایدی دارد؟

آثار و فواید این کار بسیار است طوری که نمی شود در این فرصت کم به همه آن اشاره کرد؛ اما به طور کلی بخواهم اشاره‌وار بگذرم، آثار این کار عبارت است از:

- شناسایی پیشکسوتان و ایجاد هویت برای صنعت چاپ کشور

- اکرام و بزرگداشت و به جا آوردن حرمت پیشکسوتان به عنوان کسانی که بخش بزرگی ازعمر شریفشان را صرف خدمت به صنعت چاپ و کشور عزیزمان کرده اند.

- تشویق جوانان و نشان دادن الگوهای موفق به آنها

- گرفتن تجارب و دانش فنی پیشکسوتان و تبدیل آن به کتاب و استفاده از فن و دانش و تجربه پیشکسوت در کلاس‌های دانشگاهی و کارهای پژوهشی و...

- آثار اجتماعی و فرهنگی و صنعتی زیادی در برخواهد داشت که امیدواریم بتوانیم در فاصله زمانی اجرای طرح آن را جا بیندازیم.

اگر سخنی باقی است بفرمایید:

مهمترین عرض من این است که ما اینجا در انجمن پیشکسوتان خادم پیشکسوتان هستیم. عرض می کنم که انجمن پیشکسوتان خانه پیشکسوتان صنعت چاپ است و ما انتظارداریم که همه آنها به خانه خود و به محفل پیشکسوتی خود عنایت داشته باشند. همدیگر را خبر کنند و همه را با انجمن آشنا کنند. با طرح شناسایی پیشکسوتان همکاری کنند تا به امید خدا محفل نورانی همه پیشکسوتان صنعت چاپ ایران را به شادی و در کنار هم افتتاح کامل کنیم.

منبع: ایپفا