حمایت تولیدکننده گز از یک دوره تخصصی بسته‌بندی

بسته‌بندی یکی از حساس‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین مراحل عرضه و مصرف کالا است و می‌تواند عامل تمایز از رقبا و نوعی مزیت رقابتی باشد. شرکت‌ها و تولیدکنند‌گان ایرانی به این موضوع حساس چقدر اهمیت می‌دهند؟

"سپهر سرمست" مسئولیت برگزاری دوره‌ جامع طراحی بسته‌بندی در اصفهان را به منظور ایجاد تحول در این صنعت به‌ عهده گرفته است. با وی بعد از برگزاری اولین دوره جامع طراحی بسته‌بندی گفت‌وگویی داشتم. دانش‌پژوهان این دوره بسته‌بندی محصول جدید "شرکت گز سکه به نام پروگز" را طراحی کرده‌اند. البته ناگفته نماند این دوره به حمایت "شرکت گز سکه" برگزار شده است.

درباره این دوره برایمان توضیح بفرمایید؟

این دوره با نام "دوره جامع طراحی بسته‌بندی" برگزار شد. برگزاری این دوره از فرودین ماه سال جاری شروع شد. ایده‌ اصلی برگزاری این دوره، تاکید بر دوری کردن نگاه صرف تئوری به صنعت بسته‌بندی بود. اینکه آموزش هنر بسته‌بندی را به یک سری کلاس‌های تئوری بسنده نکنیم. باید دانش‌پژوهان در دوره تحصیل خود درگیر پروژه عملی و با خروجی مشخصی دراین حوزه فارغ‌التحصیل شوند. به همین منظور با چندین شرکت وارد مذاکره و اهداف خود را در مورد این فعالیت توضیح دادیم. در نهایت با شرکت گز سکه برای برگزاری این دوره به توافق رسیدیم. از آنجایی که شرکت گز سکه قصد داشت مجموعه‌ای از محصولات تازه خود را با نام پروگز به بازار روانه کند، نیاز به هویت‌سازی و طراحی بسته‌بندی برای این محصولات تازه خود داشت. در این دوره هشت دانش‌پژوه شرکت داشتند. 7 نفر از دانش‌پژوهان به حمایت گز سکه وارد دوره شدند. این دوره بر مبنای آموزش برنامه‌ریزی شده بود. در این دوره از تجربه 4 استاد در این حوزه استفاده کردیم. اساتید تجربیات خود را در این حوزه در اختیار دانش‌پژوهان قرار دادند. از اواسط دوره جلسات با شرکت حمایت‌کننده شروع و آن‌ها بریف خود را برای طراحی در اختیار ما قرار دادند. بریف اولیه با تغییراتی به بریف خلاق تبدیل و تا پایان دوره، دانش‌پژوهان بر اساس آن کارخود را ارائه دادند.

شرکت‌کنندگان دوره براساس ویژگی خاصی انتخاب شده‌ بودند؟

بله، برای دوره اول حدود 20 دانش‌پژوه شرکت‌ کردند. از میان آن‌ها هشت نفر انتخاب‌ شدند. 7 نفر از دانش‌پژوهان را گز سکه حمایت و یک‌نفر دیگر را شرکت‌های دیگر حمایت کردند.

در مورد مراحل طراحی بسته‌بندی محصول شرکت گز سکه (پروگز) برایمان توضیح بفرمایید؟

بسته‌بندی‌های طراحی شده، به مرور به بازار مصرف وارد خواهد شد. اما باید بگویم، محصول پروبیوتیک گز سکه کاملا از محصولات قبلی و گز متفاوت است. یعنی از لحاظ الگوی مصرف، با الگوی بازار گز معمولی تفاوت داشت. این موضوع در طراحی لحاظ شد و الگوی مصرف این نوع گز باعث خلق مفاهیم متفاوتی نیز در بسته‌بندی شد. در واقع گز سنتی ایرانی برای پذیرایی در مهمانی‌ها تولید و پروگز برای مصرف شخصی و سلامتی افراد تولید می‌شود. با توجه به کارکرد پروگز باید بسته‌بندی آن نیز به صورت شخصی طراحی ‌می‌شد. این موضوع با مفهوم گز، پارادوکس داشت و گروه باید روی این موضوع متمرکز می‌شد.

طراحی بسته‌بندی این محصول برای کدام بازار (داخل یا خارج) است؟

همانطورکه می‌دانید، شرکت گز سکه بازار صادراتی مهمی را در دست دارد. در واقع بسیاری از محصولات این شرکت برای بازار خارج و توریست‌ها طراحی و عرضه می‌شود ولی این محصول برای شروع در بازار داخلی عرضه و بعد از آن در فروشگا‌ه‌های خارج از کشور نیز ارائه خواهدشد. اما بسته‌بندی طراحی شده توسط گروه بر اساس مصرف‌کننده داخلی بود. فرض اولیه ما نیز بر این مبنا که این محصول برای شروع در بازار داخل عرضه خواهدشد، بود.

به نظر شما برگزاری این دوره‌ها چه کمکی به صنعت بسته‌بندی ایران خواهد کرد؟

بر اساس اطلاعات من دوره‌های بسیاری درحوزه بسته‌بندی در ایران برگزار شده‌ است. اکثر این دوره‌‌ها چه در موسسات خصوصی، چه در دانشگاه‌ها به سرانجام خوبی نرسیده‌ است. علت برگزاری این دوره توسط من با وجود مخالفت‌های بسیار، داشتن خروجی‌های جذاب و کاربردی برای شرکت‌کنندگان در این دوره بود. همچنین این خروجی‌ها باعث جذب شرکت‌های مختلف خواهد شد و انتظاراتی که این شرکت‌ها از بسته‌بندی دارند را برآورده خواهد کرد. من این موضوع را در سر فصل دروس و اساتیدی که در این دوره‌ تدریس کردند، در نظرگرفته بودم. مطمئنا برگزاری اولین دوره بدون مشکل نبود. مهمترین مشکل قانع کردن شرکت‌ها برای حمایت از این دوره بود. خروجی‌های این دوره ارزش استفاده را دارند،خروجی‌هایی که فقط به صورت ماکت نبوده و قابلیت عرضه به بازار مصرف را دارند. این مشکل اساسی تمامی مسابقات طراحی بسته‌بندی است، طراحی افراد در این مسابقات بیشتر به صورت ماکت بوده و توان عرضه به بازار مصرف را ندارد.

در مورد خروجی این دوره برایمان توضیح بفرمایید؟

در پایان دوره، 6 طراحی بسته‌بندی ارائه شد. این 6 طراحی به مرور و متناسب با بازار مصرف ارائه خواهد شد. برخی از این طراحی‌ها برای بسته‌بندی کودک پروگز و برخی برای بسته‌بندی تک‌نفره پروگز استفاده خواهد شد.

در حال حاضر به تعداد زیادی از طراحی‌ها برچسب کپی و یا تشابه خورده‌ می‌شود شما در این طراحی‌ها چقدر این موضوع را در نظر گرفته‌اید؟ آیا دانش‌پژوهان شما نیز از طراحی‌های مختلف الهام گرفته‌اند و یا ایده‌ خلاقانه خود را در طراحی به‌کار برده‌اند؟

تشابه در بسته‌بندی گریزناپذیر است. اگر شما در ساختار محدودیت داشتید به ناچار به الگو‌های جهانی مراجعه و شاید طراحی شما نیز به این الگو‌ها نزدیک شود. همیشه در تولید محدودیت‌هایی وجود دارد. در گرافیک کپی تا حدودی باید کمرنگ و خلاقیت فردی بیشتر باشد. اما بسته‌بندی بر اساس بازار نیاز داخلی و بومی طراحی‌ می‌شود. در نتیجه امکان کپی تا حدودی پایین‌تر خواهد بود. نکته مهم این است که افراد حاضر در این دوره، هیچ کدام سابقه‌ای در طراحی بسته‌بندی نداشته‌اند. افراد حاضر در این دوره، با مبنای گرافیکی و ساختاری آشنا بودند. برای مثال در این دوره، شش نفر از دانش‌پژوهان فارغ التحصیل گرافیک و دو نفر طراحی صنعتی بودند. این افراد بدون تجربه طراحی بسته‌بندی و با توجه به علم خود وارد این دوره شده بودند. بر این اساس شاید طراحی‌های اولیه بر اساس مشاهدات این افراد بوده است. ولی مزیت این دوره استفاده از دو نفر مشاور برای هر طرح بود. وظیفه این دو مشاور، دور کردن طراحی از کپی و کمک به دانش‌پژوهان در طراحی کاربردی‌تر بود. یعنی دانش‌پژوهان با کمک مشاوران طراح‌ها را به طراح‌های قابل ساخت تبدیل کنند. به نظر من نقطه قوت این دوره حضور این مشاوران بود. در این جا باید از همکاری خانم شهره دهقانی در مشاوره و کمک به اجرای بخش گرافیک تشکر کنم.

دانش‌پژوهان بر چه اساس طراحی می‌کردند؟

همانطور که گفتم؛ در ابتدا بریفی از طرف شرکت، ارائه و اتود‌ها بر اساس آن شکل گرفت. حتی در این بین جلساتی با شرکت تشکیل می‌شد که با توجه به نظر آن‌ها طراحی پیش رفته و یا تغییر می‌کرد. در نتیجه همگی از یک الگوی مشابه استفاده‌ می‌کردند.

اما نکته اساسی که دانش‌پژوهان باید در طراحی لحاظ می‌کردند، توجه به جنبه کاربردی بودن طرح بود. برای مثال، اگر طراحی تک‌نفره بود، هم برای بسته‌بندی شخصیتی تعریف می‌شد و هم نوعی بازی در طرح بسته‌بندی در نظر گرفته می‌شد. بعد از خروجی نمونه به بازار متوجه خواهید شد، بازی طراحی شده در این بسته‌بندی‌ها آن‌ها را از بسته‌بندی گز‌های معمولی جدا کرده است. افراد در طراحی صرفا بر روی گرافیک تاکید نکرده و به ساختار نیز توجه ویژه‌ای داشتند.

برگزاری دوره در چه بازده زمانی بوده است؟

این دوره 150 ساعت تعریف شده بود. 100ساعت تئوری و 50 ساعت برای تولید پروژه نهایی زمان در نظر گرفته شده بود. 100ساعت تئوری، از اول تیرماه سال جاری شروع و در اوایل مهر خاتمه یافت. دوره عملی نیز از اوایل شهریور شروع و تا سه ماه طول کشید. در این بین جلسات مشورتی بسیاری نیز برگزار شد. در انتها طرح‌ها در شب یلدا به شرکت گز سکه تحویل داده شد.

در مورد محل برگزاری این دوره توضیح بفرمایید؟

این دوره را به دانشگاه علمی -کاربردی عتیق(اصفهان) پیشنهاد دادم. از آنجایی‌که این دانشگاه وابسته به شرکت گز سکه بود، حمایت خوبی از این دوره به عمل آورد. دانشگاه در تمامی مراحل برگزاری و جلسات که با اسپانسر‌ها تشکیل دادیم، همراهی خوبی از گروه کرد. این دانشگاه در آینده نزدیک تصمیم به برگزاری دوره‌های کاردانی طراحی بسته‌بندی دارد. در نتیجه دوره جامع طراحی بسته‌بندی، مقدمه و تجربه‌ی خوبی برای شروع دوره کاردانی طراحی بسته‌بندی شد و دانشگاه برای برگزاری دوره‌های جدید آماده‌تر شد.

آیا انتظارات شما در خروجی این دوره برآورده شد؟

رضایت نهایی از طرح‌ها بستگی به رضایت مشتری دارد. اینکه طرح‌ها چقدر مورد توجه مصرف‌کننده قرار گیرد، برای ما حائز اهمیت بود. در واقع خروجی طراح‌ها برای ما سه نتیجه اساسی را به دنبال داشت. یک: تقریبا اولین بار برای محصول گز این چنین برندسازی شکل گرفته بود. این برندسازی برای محصول پروبیوتیک گز سکه که با نام تجاری پروگز روانه بازار شد،انجام شد.

دوم: دوره به ما نشان داد طراحی بسته‌بندی می تواند در بازار محصولات اصالتا ایرانی، نقش برندینگ را ایفا کند. در دوره تابستان سال آینده، طراحی محصولات سنتی ایرانی را در نظرخواهیم گرفت.

سوم: توافق با اسپانسر برای تمدید قرارداد تا دو سال آینده. در این مدت بقیه بسته‌بندی‌های شرکت نیز برحسب هویت‌سازی شکل گرفته اصلاح می‌شود. در کنار بسته‌بندی، سایر المان‌ها نیز مانند فروشگاه‌ها و وب‌سایت این شرکت اصلاح خواهد شد. این نتایج نشان از رضایت مشتری دارد. در نتیجه دستاوردی که این دوره برای شرکت گز سکه داشت، بیشتر از دانش‌پژوهان این دوره بود. نتیجه این دوره برای ما برنامه ریزی بیشتر بر روی بازار شیرینی‌های سنتی در سال آینده است.

در مورد برنامه‌های آینده بگویید؟

هدف اصلی ما از برگزاری این دوره، تغییر طرز تفکر شرکت‌ها نسبت به طراحی بسته‌بندی بود. جلسات متعددی با شرکت‌های مختلف برگزار شد. سال 2013 بر روی گز کار کردیم. برای سال 2014 تمایل به همکاری با شرکت‌های تولیدکننده سوهان را داریم. برای حوزه‌هایی غیر از مواد غذایی نیز برنامه‌های داریم. برای مثال اگر در حوزه صنایع دستی از ما دعوت شود، قطعا مفید خواهیم بود. در واقع هدف ما صرف تحویل دانش‌پژوه حوزه بسته‌بندی نیست، ما خواهان تولید کار و فروش خروجی‌های این دوره‌ها نیز هستیم. دانش‌پژوهان باید برای آموزش بهتر این هنر در فضای عملی قرار بگیرند. برای تحقق این هدف باید ساعت‌های دوره‌های عملی و پروژه‌ها بیشتر شود. در دوره‌های آتی علاوه بر تجدیدنظر در محتوای برخی دورس و اساتید، توجه ویژه‌ای به صنعت‌های غیر غذایی نیز خواهیم داشت. به نظر من بهترین مورد برای ما می‌تواند صنایع دستی باشد. باید شرکت‌های تولیدکننده محصولات سنتی، تجدید نظری در حوزه بسته‌بندی خود داشته باشند. صرف تاکید بر اصالت محصول نمی‌تواند، باعث افزایش فروش شود. باید برروی یک‌سری المان‌هایی که برای مشتری جذابیت دارد، تاکیدشود. در نتیجه بسته‌بندی قابلیت پرکردن این خلاء موجود را دارد.

سخن آخر:

تشکر ویژه‌ای از شرکت گز سکه و مدیرعامل این مجموعه آقای دکتر گوهریان دارم.حمایت ایشان و مجموعه گز سکه خارج از انتظار من بود.از حمایت و زمانی که این مجموعه برای این دوره در نظر گرفت، سپاسگذارم.

منبع: mbanews.ir