دیدن عدد 200 برای تیراژ یک کتاب، چیزی است که شاید چند سال پیش قابل باور نبود، اما این روزها بعضی از کتابها با این تیراژ هم منتشر میشوند. این دسته از ناشران در حالی که به گفتهی خود میتوانند برای حفظ ظاهر عدد اسمی تیراژ را بیشتر از این هم اعلام کنند، اما برای نشان دادن وضعیت و شرایط و بدون هیچ مشکلی، این رقم را اعلام کنند.
هرچند پیشرفتهای تكنولوژی باعث تغییر فرم مطالعه شده و بسیاری از متون از طریق كامپیوتر و اینترنت به سهولت در دسترس هستند، اما آثار مكتوب همچنان مرجع مهم و غیر قابلانكاری برای مطالعه محسوب میشوند و از طریق بررسی آمار چاپ و تیراژ آنها میشود تا حدودی نتیجهگیری كرد.
تعداد عناوین كتاب به استناد آمار سایت «خانه كتاب» در خلال سالهای اخیر، در همهی حوزهها افزایش یافته است، اما ایرادی كه میتوان به این آمار گرفت، كلی بودن تعداد عنوانهای هر حوزه است و معلوم نیست مثلآ در حوزهی علوم انسانی، تعداد آثار جدی مربوط به بخش مستقل، چه میزان از تولیدات را به خود اختصاص داده است.
جعفر همایی ،مدیر نشر نی در مورد تیراژ كتابهای این انتشارات به ایلنا گفت: از سال گذشته بعضی از كتابها را با تیراژ 500 نسخه هم منتشر میكنیم و بالاترین تیراژ آثار ما هم 2000 نسخه است.
او در مورد سود و زیان انتشار كتاب با تیراژ 500 نسخه توضیح داد: به هر حال نمیتوان گفت كه چاپ كتاب با این تیراژ اصلآ سود ندارد، اما مقداری هم نیست كه بتوان روی آن حساب كرد. این كار تصمیمی اقتصادی برای حفظ داراییها است.
مدیر نشر نی افزود: از دلایل دیگری كه به چاپ آثار با حداقل تیراژ ادامه میدهیم، یكی تعهد و قراردادهایی است كه با مؤلفان داریم و دیگری حفظ موقعیت و حضور در بازار نشر برای جلوگیری از فراموش شدن است و به هر حال ما این كار را تا زمانی که در حوزهی نشر فعالیت میکنیم، ادامه خواهیم داد.
همایی همچنین دربارهی رقم تیراژ كتابهای انتشارات خود در حدود 10 سال پیش ،اوائل دههی 80 گفت: در آن زمان حداقل تیراژ ما 1000 نسخه بود كه به دلیل كاهش فروش، از پارسال مقدار آن را كاهش دادهایم.
امیر حسینزادگان،مدیر انتشارات ققنوس ناشر دیگری است كه ظرف یك سال اخیر تیراژ 500 نسخهای را برای آثار خود تجربه كرده است. او در اینباره توضیح داد: عمدهی تیراژ آثار ما این روزها 1000 نسخه است.
مدیر نشر ققنوس تیراژ زیر 2000 نسخه را فاقد سود دانست و افزود: تعهد ما نسبت به مولفان و حذف نشدن عناوین آثارمان، دلایلی است كه علیرغم نداشتن سود، همچنان آثار را با تیراژهای پائین منتشر میكنیم.
او ادامه داد: چندین دهه از فعالیت ما در حوزهی نشر میگذرد و تصمیم هم داریم در این كار بمانیم و این كار زنده بماند و تلاش ما در همین راستاست. ما سعی میكنیم از طریق تجدید چاپهای آثار، این ضررها را جبران كنیم.
حسینزادگان هم دربارهی رقم تیراژ كتابهای انتشارات خود در اوائل دههی 80 گفت: در آن زمان حداقل تیراژ ما 2000 نسخه بود.
صدرالدین بهشتی ،مدیر انتشارات روزنه کمترین میزان تیراژ انتشارات روزنه را 1000 نسخه دانست و ادامه داد: اصولآ انتشار کتاب با تیراژ کمتر از این به صرفه نیست. البته ممکن است بعضی کتابها به صورت مرجع و کتابهای خاص، با تیراژ زیر 1000 نسخه هم چاپ شوند، ولی این کار برای کتابهای معمولی هیچگونه توجیه اقتصادی ندارد.
او ادامه داد: البته در کنار این، ما چند عنوان کتاب هم داریم که تیراژ 5000 نسخهای دارند که یکی از آنها تخصصی معماری است.
مدیر انتشارات روزنه در مورد وضعیت تیراژ آثار این ناشر در حدود 10 سال پیش گفت: در اوائل دههی 80، کتابی زیر 3000 نسخه نداشتیم و معمولآ تیراژهایمان 5000 نسخه بود. ما کتابهایی داشتیم که در یک سال با تیراژ 5000 نسخه، 15 بار تجدید چاپ شدند، یا در نمایشگاه کتاب، 6 بار تجدید چاپ میشدند.
محمد واشویی ،مدیر نشر ماهی در خصوص تیراژهای فعلی این ناشر گفت: کمترین تیراژ ما 1500 و بیشترین تیراژ 3000 نسخه است.
او در مورد تیراژهای این ناشر در سالهای پیش گفت: معمولآ تیراژ ما در همین حدود بوده و چند سال پیش هم کمترین تیراژ ما در حدود 2000 نسخه بود.
کمترین میزان تیراژ کتاب برای انتشارات افق به مدیریت رضا هاشمینژاد 1100 نسخه است. به گفتهی هنرمند ،مسئول روابط عمومی انتشارات افق بیشتر کتابهای چاپ شده با این تیراژ مربوط به ادبیات بزرگسالان است. بیشترین تیراژ این ناشر هم 10000 نسخه و مربوط به حوزهی کودکان است.
این در حالی است که به گفتهی هنرمند، کمترین آمار تیراژ کتابهای این انتشارات برای سال 81، 2200 نسخه بوده است.
حامد کنی ،مدیر انتشارات روزبهان هم کمترین و بیشترین تیراژ این ناشر را 1500 و 5000 نسخه دانست و توضیح داد: اصولآ چاپ کتاب کمتر از 1500 نسخه صرفهای ندارد و ما هم هیچ وقت پائینتر از این میزان چاپ نمیکنیم.
به گفتهی کنی، این آمار در خلال سالهای اولیه دههی 80، 2000 و 5000 نسخه بوده است.
دیدن عدد 200 برای تیراژ یک کتاب، چیزی است که شاید چند سال پیش قابل باور نبود، اما این روزها بعضی از کتابها با این تیراژ هم منتشر میشوند. این دسته از ناشران در حالی که به گفتهی خود میتوانند برای حفظ ظاهر عدد اسمی تیراژ را بیشتر از این هم اعلام کنند، اما برای نشان دادن وضعیت و شرایط و بدون هیچ مشکلی، این رقم را اعلام کنند.
برای چاپ کتاب با این تیراژ، روشهای معمول و استفاده از فیلم و زینک به صرفه نیست. معمولآ ناشران برای چاپ کتابهای تیراژ پائین از روشهای چاپ دیجیتال و ریسوگرافی استفاده میکنند که نیازی به فیلم و زینک ندارد و در واقع مثل یک پرینتر، اما با کیفیت بسیار بهتری کار چاپ را انجام میدهد.
از عمده دلایلی که ناشران برای پائین بودن تیراژ یک کتاب ذکر میکنند، خریدهای تبعیض آمیز وزارت ارشاد از ناشران است و اینکه مدتهاست از بعضی از آنها کتابی نخریدهاند.
با این شرایط و پائین آمدن تیراژهای بعضی از ناشران در حوزههای مشخص، باید انتظار این را داشت که وضعیت به گونهای پیش برود تا چاپ بسیاری از آثار به صورت تیراژ بالا متوقف شود و کارها به صورت تک جلدی و با دریافت سفارش مشخص برای چند جلد انجام شوند.
منبع: خبرگزاری ایلنا